تریتیکاله
..... سرما، خشکی و شوری.
4-تحمل بیشتر نسبت به تنش های محیطی زنده (آفات و بیماری ها مثلا تحمل به پاخوره، زنگ زرد، سیاهک ها و خسارت کمتر سن گندم)
5- قدرت رقابت اکولوژیکی بیشتر علیه علفهای هرز به دلیل رشد سریعتر و ارتفاع بوته بلندتر مناسب فن آوری جدید کنترل غیر شیمیایی علف های هرز
6-تطابق و تحمل بیشتر به خاک های فقیر به علت دارا بودن سیستم ریشه ای قوی تر و نیاز کودی کمتر.
7-گیاه زراعی مناسب تر برای شرایط دیم مناطق کم آب
8-تحمل بیشتر نسبت به شرایط ماندآبی آب و خوابیدگی
9-دانه تريتيكاله هاي جديد يك ماده مغذي براي رژيم غذايي طيور مي باشد.
10- عملکرد بالا.
امروزه پرعملكردترين لاين تريتيكاله بهاره در موسسه سيميت ( لاين pollner-2) عملكردي بالاتر از 10 تن در هكتار در شرايط اپتيمم نشان مي دهد و لاين هاي T201,T200,T198 و T204 در حال معرفي است. نتايج آژمایشات نشان مي دهد كه تريتيكاله هاي زمستانه نسبت به ارزن، چاودار، گندم و جو عملكرد بيشتري داشته اند.
11- ریزش کمتر دانه.
12-جایگزین مناسبتر ذرت در تغییر الگوی کاشت.
توصیه های فنی به بهره برداران:
تاریخ کاشت تریتیکاله: کشت کلر تاکید می شود . بهترین تاریخ کاشت 20 آبان
میزان بذر تریتیکاله: کشت متراکم و پر 50 کیلوگرم در هکتار بیشتر از گندم.
کنترل علفهای هرز تریتیکاله: تریتیکاله دارای رقابت زیاد علیه علفهای هرز است. کنترل شیمیایی تریتیکاله مشابه گندم است.
نیاز کودی: 50 کیلوگرم اوره کمتر از گندم برای سالهای اول
آفت سن گندم: آلودگی کمتر دارد. با توصیه کارشناسان حفظ نباتات اقدام شود.
سازگاری
ترتیکاله به دامنه وسیعی از شرایط اقلیمی متفاوت سازگاری دارد؛ و همین عامل آن را به عنوان یک گیاه شاخصی در میان غلات معرفی مینماید. تریتیکاله از آنجاییکه ارزش غذایی بالاتری نسبت به چاودار دارد میتواند جایگزین مناسبی برای چاودار مخصوصاً در نقاطی که کشت گندم امکانپذیر نیست یا عملکرد مناسبی از آن به دست نمیآید باشد این امر یک امتیاز اقتصادی مهم در نقاط مختلف دنیا برای این گیاه محسوب میگردد.
نور
تریتیکالههای اولیه با وجود دوره رشد طولانی احتیاج به طول روز زیاد داشتهاند انتقال صفت و عدم حساسیت به طول روز از گندمهای مکزیکی به تریتیکاله باعث بهبود سازگاری آن در نواحی با عرضهای کم گردیدهاست و ارقام تولید شده به طول روز غالباً بیتفاوت بوده و محدودیتی از نظر تاریخ کاشت ندارند.
حرارت
در تریتیکاله حداقل دما برای شروع جوانه زنی ۵ درجه سانتیگراد، دمای مطلوب ۲۰ درجه سانتیگراد و حداکثر دما برای شروع جوانه زنی ۳۰ درجه سانتیگراد گزارش شدهاست و مقاومت به سرما در بعضی از واریتهها مشابه گندم و چاودار زمستانه است و همچنین مشخص شده تحمل تریتیکاله نسبت به دماهای کم در اوایل دوره رشد رویشی بیشتر از گندم است.
رطوبت
تحمل به خشکی در نواحی نیمه خشک از قبیل مناطق جنوبی با بارندگی سالانه حداکثر ۴۰۰ تا ۷۰۰ میلیمتر قابل توجه بوده و تحت این شرایط عملکرد نسبتاً مطلوبی به دست آمدهاست و بعضی از ارقام آن تحمل به خشکی آن نسبت به گندم بیشتر میباشد.
خاک
مطابق گزارشها رسیده از نواحی مختلف دنیا تریتیکاله جایگزین مناسبی برای چاودار در خاکهای غیر حاصلخیز و شنی میباشد با این تفاوت که عملکرد آن در این نواحی به مراتب بیشتر است از چاودار. همچنین مشخص شدهاست که تریتیکاله دامنه سازگاری وسیعی به کاشت در خاکهای اسیدی با اسدیسته (PH) کم دارد و همچنین تریتیکاله گیاهی است مقاوم به شوری به خصوص مقاومت به شوری در مراحل اولیه رشد در مقایسه با گندم و جو کاملاً مشهود است. عملکرد تا میزان۳٫۷ دسیزیمنس در متر (واحد شوری و معادل میلی موس در سانتیمتر) تحت تأثیر شوری خاک قرار میگیرد.
تناوب زراعی
تریتیکاله از نظر خصوصیات مورفولوژیکی از جمله شکل و ساختمان ریشه، اندامهای هوایی و دوره رشد و نمو شبیه گندم میباشد لذا معمولاً در مقایسه میتوان آن را در ردیف گندم قرار داد؛ بنابراین تحت شرایط متفاوت آب و هوایی، تناوبی که برای گندم توصیه میشود جهت تریتیکاله نیز صادق است.
آمادهسازی زمین
کلیه مراحل آمادهسازی زمین مانند گندم و جو در منطقه میباشد و کشت با بذرکارهای غلات صورت میپذیرد.
تاریخ کاشت
با توجه به این که کمینه دما برای جوانه زدن تریتیکاله مانند چاودار و یولاف ۲ تا ۳درجه سانتیگراد است ولی زود کاشت آن به مدت ۱۰ روز در قیاس با گندم (مرسوم در منطقه) باعث پر شدن مناسبتر دانه میگردد.
میزان بذر و تراکم بوته
تراکم بوته دارای همبستگی قبلی با شرایط دوره رویش و تأمین رطوبت آن زمان دارد؛ و تراکم بوته با میزان رطوبت میتواند راندمان استفاده از آب و عملکرد را در حد مطلوب حفظ نماید. رویهم رفته تعداد ۳۵۰ تا ۴۰۰ بوته در هر متر مربع که مترادف است با ۱۴۰ تا ۱۶۰ کیلوگرم بذر در شرایط حاصلخیزی متوسط و به قوه نامیه استاندارد مناسب تشخیص داده شدهاست.
عمق کاشت
عمق کاشت در زراعت تریتیکاله از گندم کمتر میباشد آزمایشها انجام شده در کمیت نشان میدهد که عمق کاشت بیشتر از ۶ سانتیمتر میتواند عملکرد را کاهش دهد در صورتی که عملکرد گندم وقتی عمق بذرکاری ۹ سانتیمتر باشد نیز کاهش پیدا نمیکند اما عمق بذرکاری تریتیکاله به دلیل پایین بودن قدرت نامیه بذر نباید بیشتر از ۶ سانتیمتر گردد. عمق مطلوب کاشت ۲ تا ۴ سانتیمتر میباشد و کاشت عمیقتر، تراکم بوته وعملکرد دانه را کاهش میدهد.
نیازهای غذایی تریتیکاله
فاکتورهایی نظیر آب و هوا، حاصلخیزی خاک، رطوبت و ژنوتیپ و نوع برداشت (علوفه و دانه یا علوفه) باید مد نظر گرفته شود ولی در شرایط حاصلخیزی متوسط تا نامناسب برای کسب عملکرد مطلوب و در تاریخ کاشت اپتیمم افزایش ۸۰ کیلوگرم P و ۸۰ کیلوگرم K و ۱۲۰ کیلوگرم N در هکتار تاکنون عملکرد قابل قبول دانه را همراه داشتهاست.
آبیاری
در آزمایشهای که در کشور صورت پذیرفته در شرایط حاصلخیزی محدود و بارندگی طبیعی طی سه سال به ترتیب ۴۴۳، ۳۰۹، ۲۳۹ میلیمتر طی دوره رویش نشان داده که عملکرد دانه ارقام تریتیکاله حدود۲۱ درصد بر عملکرد گندم برتری داشته که به نظر در شرایط بسیار مناسب بارندگی تا ۴۰۰ میلیمتر بهترین راندمان را دارا میباشد. در شرایط آبیاری با توجه به اینکه بین عملکرد دانه و طول پر شدن آن همبستگی قوی و مثبت وجود دارد و در زمان پر شده دانه نیاز به آب مشاهده میگردد. همچنین تأمین آب نیاز به بستگی به نوع برداشت نیز دارد (شرایط دومنظوره علوفه بی دانه). در استان خراسان پس از یک تا دو نوبت سر چر داده در اوایل بهار اقدام به کود دهی و آبیاری بعدی مینمایند و کشت آن در اکثر اراضی که از آب برخوردار است توصیه میشود. در کل اگر مانند گندم و جو آبیاری شود عملکرد بسیار خوبی خواهد داشت.
علفهای هرز
وجود علفهای هرز در مزارع از این نظر که بر روی رشد گیاهان زراعی اثر نامطلوب دارند همواره مشکل ساز بودهاست لذا مبارزه با علفهای هرز توسط روشهای متفاوت شیمیایی، زراعی و مکانیکی صورت میپذیرد. علفهای هرز مزارع تریتیکاله مشابه علفهای هرز مزارع گندم میباشد به این جهت کلیه روشهایی که برای مبارزه با علفهای هرز مزارع گندم استفاده میشود را در مورد تریتیکاله میتوان اعمال نمود. از آنجاییکه در مراحل اولیه نسبت به علفهای هرز دارای رشد سریعتر میباشد لذا میتوان با سایه اندازی بر روی علفهای هرز مانع رشد یا کاهش رشد آنها گردید که این امر خود نوعی کنترل بیولوژیکی است که از طریق تریتیکاله اعمال میگردد.
بیماریها
تریتیکاله دارای خصوصیات مطلوب تحمل به بیماریهایی مثل کتولگی جو، زنگ قهوه ای، سفیدک و سیاهک بوده و در مقابل آفاتی چون شته روسی زنبور از تحمل خوبی برخوردار است.
برداشت تریتیکاله
اگرچه هدف از به وجود آوردن تریتیکاله بدواً مصادف تغذیه انسان بوده ولی هماکنون عمدتاً به عنوان یک نبات علوفهای در جهان کشت میگردد و در قیاس با جو میزان دانه تولیدی دو برابر عملکرد دانه جو و مجموع ماده خشک (علوفه تولیدی پس از هر چین و دانه استحصالی) ۱٫۵برابر جو است عملکرد دانه دو رقم تریتیکاله مناسب ایران در مقایسه با ارقام شاهد گندم اصلاح شده مجموعاً ۲۰ درصد برتری عملکرد داشتهاست که در تمام مناطق نسبت به گندم باید در نظر گرفته شود. در استان خراسان در صورتیکه در طول مراحل اولیه رشد سرچر داده شود میزان تولید دانه در هکتار حدود ۳٫۵ تا ۴ تن بوده و در صورتیکه برداشت علوفه صورت نپذیرد متوسط عملکرد دانه ۶ تا ۷ تن در هکتار بودهاست. عملکرد آن در کشورهای جهان متفاوت بوده و در بعضی کشورها میانگین عملکرد ۶٫۸ تا ۷٫۵ ولی طبق گزارشها عملکرد آن بیش از۹ تن در هکتار میباشد. برداشت آن شبیه به سایر غلات با کمباین صورت میپذیرد. این گیاه مقاومت خوبی نسبت به ریزش دانه دارد.